Του Ξηρού Γιώργου
Οι λέξεις κριτική, κρίνω προέρχονται από την αρχαία ελληνική γλώσσα, καθώς και η λέξη θεωρία .Από την εφαρμοσμένη κριτική θεωρία κάπου στο πρώτο μισό του 5ου αιώνα έχουμε την εφεύρεση της πολιτικής θεωρίας.
Από τα πρώτα παραδείγματα που έχουμε είναι το αρχαιότερο σωζόμενο έργο της αρχαίας ιστοριογραφίας, η Ιστορία του Ηροδότου που αναφέρεται στους Περσικούς Πολέμους, αποτελείται 9 βιβλία και πρέπει να κυκλοφόρησε στην οριστική μορφή του γύρω στο 425π.Χ., όμως τμήματά του είχαν πιθανότερα παρουσιασθεί νωρίτερα Με απαγγελίες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Τα αποδεικτικά στοιχεία προέρχονται από το τρίτο βιβλίο στα κεφάλαια 80-83 με την σύσκεψη των συνωμοτών για την μελλοντική μορφή του Περσικού κράτους. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο είμαστε στο έτος 522 π.Χ. και η περσική αυτοκρατορία βρίσκεται σε κρίση, δεδομένου ότι ένας σφετεριστής έχει καταλάβει το θρόνο. Επτά ευγενείς Πέρσες συνωμοτούν για την ανατροπή του σφετεριστή και την αποκατάσταση της νόμιμης κυβέρνησης.
Θεωρητικά, συζητούν ποια πρέπει να είναι η μορφή διακυβέρνησης για το καλύτερο μέλλον της περσικής αυτοκρατορίας. Τρείς από τους επτά συνωμότες προκρίνουν τα τρία πολιτεύματα, που και στον σύγχρονο κόσμο εφαρμόζονται: ο πρώτος μιλά υπέρ της δημοκρατίας αναφερόμενος στην ισονομία την ισότητα, ο δεύτερος υπέρ της αριστοκρατίας και ο τρίτος ο Δαρείος υπέρ της συνταγματικής μοναρχίας, που στην πράξη σημαίνει απολυταρχία. Δημοκρατία, ολιγαρχία και μοναρχία συγκρίνονται μεταξύ τους.
Πρακτικά, η μοναρχία κερδίζει, και ο Δαρείος γίνεται μονάρχης, όχι χωρίς λογιών- λογιών κατεργαριές.
Μία συζήτηση των Αρχαίων Ελλήνων σχετικά με τα πολιτεύματα μεταφέρει ο Ηρόδοτος στον Περσικό χώρο ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό την αντίθεση που υπάρχει μεταξύ Ελλήνων-βαρβάρων σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο.
Έτσι οι Έλληνες χαρακτηρίζονται από ελευθερία, επινοητικότητα, δικαιοσύνη, ανδρεία οι βάρβαροι ρέπουν προς την τρυφή, τη δουλεία και την δουλοπρέπεια καθώς και την πνευματική αδράνεια.
Με τον τρόπο αυτό αποδεικνύει ότι το καλύτερο εφαρμόσιμο πολίτευμα είναι η δημοκρατία, στις συζητήσεις σε αυτό το πολίτευμα κατέληξαν οι Έλληνες και εφαρμόζουν, και σε αυτό οφείλεται το νικητήριο γι αυτούς αποτέλεσμα των περσικών πολέμων.
Βιβλιογραφία:
1. Paul Cartledge, Εφεύρεση της πολιτικής θεωρίας.
2.Albin Lesky, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας.
3.Αντώνιος Τσακμάκης, Ιστοριογραφία-Πολιτικές Πραγματείες και Φύλλάδια.
Τρίτη 29 Μαρτίου 2011
Τρίτη 15 Μαρτίου 2011
1821: « Ρωμιοί ,Γραικοί, Έλληνες, προεπαναστατικές προσλήψεις της εθνικής ταυτότητας και οι πολιτικές τους προεκτάσεις»
1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι Τούρκοι μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, κατέκτησαν και τα υπόλοιπα Ελληνικά εδάφη και υποδούλωσαν όλους τους Έλληνες. Κατά τη διάρκεια της κατάκτησης της Ελλάδος, οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να υποδουλώσουν και το πνεύμα των Ελλήνων. Οι Έλληνες κυριαρχούνταν από δύο υψηλές αρχές, τη θρησκευτική και τη γενεαλογική, εκμεταλλευόμενοι τη νωθρότητα, την πνευματική αδιαφορία του καταχτητή και την μη εξέλιξη του σε σχέση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη στον πνευματικό βιομηχανικό και εμπορικό τομέα, ανέπτυξαν σχέσεις με τα ευρωπαϊκά κράτη πλουτίζοντας και προάγοντας τη σκέψη τους. Όλα αυτά θα αποτελέσουν τον σταθερό καμβά πάνω στον οποίο θα αναπτυχθεί η επιθυμία των Ελλήνων που ζούσαν εντός και εκτός Ελλάδος να ζήσουν ελεύθεροι .
Απαραίτητη κρηπίδα για την εξασφάλιση της ελευθερίας των Ελλήνων αποτελούσε και η απόκτηση μίας κοινής εθνικής ταυτότητας. Κατά την διαδικασία εξεύρεσης αυτής της ταυτότητας προκρίθηκαν διάφορα ονόματα .
Σκοπός μας στο παρόν κείμενο έιναι η ανάδειξη αυτών των ονομάτων, τα επιχειρήματα των υποστηρικτών τους, και η σημασία που είχαν όλες οι διεργασίες σχετικά με την εξεύρεση του ονόματος στην λύτρωση του Γένους.
2. ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
Ο ελληνικός χώρος εκείνη την εποχή έμοιαζε με μωσαϊκό γλωσσών, θρησκειών, πολιτιστικών ταυτοτήτων, αφού συνυπήρχαν: Έλληνες ορθόδοξοι, μουσουλμάνοι, Εβραίοι, εξισλαμισμένοι Αλβανοί, Τούρκοι Μικρασιάτες, Βλάχοι .
Το πολυποίκιλο όμως μωσαϊκό έπρεπε να ενοποιηθεί ώστε οι άνθρωποι που το αποτελούσαν να αποκτήσουν Εθνική συνείδηση και ως έθνος να προετοιμάσουν την πολιτική μεταβολή, την απελευθέρωσή τους από τον κατακτητή και με την επανάσταση να την επιβάλουν. Ένα μέρος αυτής της ενοποίησης ήταν και η πρόσληψη εθνικής ταυτότητας, την αναγκαιότητα της οποίας την είδαν οι λόγιοι της εποχής , οι οποίοι και πρόκριναν το όνομα το οποίο πίστευαν ως πιο κατάλληλο.
Ο Δημήτριος Καταρτζής άνθρωπος του διαφωτισμού, σχετικά με το θέμα της πρόσληψης εθνικής ταυτότητας αναφέρει ότι οι Έλληνες μπορεί να μην αποτελούν έθνος που μπορούν να συγκροτήσουν πολιτεία, αφού είναι υποτελείς, αλλά έχουν πατρίδα. Για να το αποδείξει ανατρέχει στον ορισμό του πολίτη που μας δίνει ο Αριστοτέλης, συγκεκριμένα την ιδιότητα του ελεύθερου πολίτη το « μετείχαν κρίσεως και αρχής». Οι Έλληνες μετείχαν στη διοίκηση της πολιτείας των καταχτητών. Υπήρχαν ως εκκλησιαστικοί, πολιτικοί άρχοντες, με εξουσίες, αξιώματα, αλλά και ιδιοκτησίες. Έτσι οι κατακτημένοι Έλληνες, συμμετείχαν στο πολίτευμα ως πολίτες και οι Ελληνικές κοινότητες απολάμβαναν προνόμια που προσέγγιζαν την ελευθερία.
Επίσης, ο Καταρτζής αποτύπωσε τα κριτήρια που προσδιόριζαν τη νεώτερη ελληνική εθνότητα. Συνδέει τους νεότερους Έλληνες με τους ήρωες της κλασικής Ελλάδος και τους υπέρμαχους της ορθόδοξης πίστης στη Χριστιανική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ώστε με την ιστορική αυτή κοινή καταγωγή να ενισχυθεί η συμμετοχή των στην ενιαία εθνική κοινότητα. Η θεωρία αυτή της ιστορικής συνέχειας είναι το θεμελιώδες δόγμα του ελληνικού εθνικισμού. Ακόμη, δέχεται την καταγωγή του νεότερου ελληνικού ιδιώματος με την αρχαία γλώσσα και απορρίπτει την γραμματειακή ταύτιση των δύο, καθώς και την πλήρη ταύτιση των αρχαίων και νεότερων Ελλήνων ως κοινωνικών συνόλων. Υπάρχουν μεταξύ τους θεμελιακές διαφορές και αυτοί οι δύο λαοί αποτελούν ξεχωριστά έθνη, η εθνική κοινότητα όμως ήταν συνδεδεμένη με κοινά εθνικά ιδεώδη, οι Έλληνες αγαπούσαν την πατρίδα τους και είχαν μεγάλα αισθήματα πατριωτισμού.
Για να προσδιορίσει την κοινότητα χρησιμοποιεί τον όρο «έθνος» εγκαταλείποντας σταδιακά τον όρο «γένος». Γι αυτό και στο «έθνος» θέλει να του δώσει την ηγεσία που του αξίζει. Το ιδεώδες της φωτισμένης χριστιανικής διακυβέρνησης κυριαρχούσε στην συνείδηση του για να λύσει την πολιτική του προβλήματος . Το όνομα του πολίτη του έθνους κατά τον Καταρτζή θα πρέπει να είναι «Ρωμηό χριστιανό». Κάνοντας μία αναδρομή στο παρελθόν για τα ονόματα: Γραικός, Έλληνας, Ρωμηός, καταλήγει ότι το σωστό όνομα είναι Ρωμηός, απορρίπτοντας τα δύο άλλα ονόματα .
Οι περισσότεροι από τους Έλληνες διανοουμένους του Διαφωτισμού επικαλούνται τη φιλαλήθεια του Θεού για τη θεμελίωση του εξωτερικού κόσμου. Ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Δημήτριος Καταρτζής, ο Δανιήλ Φιλιππίδης, παραμένουν στα όρια του φιλόσοφου χριστιανού όπως αυτά τέθηκαν από το λωκιανό θρησκευτικό φιλελευθερισμό. Ο μεταγενέστερος ελληνισμός δεν απέβαλλε την συνείδηση των δεσμών του με τον αρχαίο. Στην συνείδησή τους, όμως, επενεργούσαν και ανασταλτικές δυνάμεις με κύρια αυτή της επικράτησης του χριστιανισμού στα χρόνια του Βυζαντίου. Ο όρος «Έλλην» σήμαινε ειδωλολάτρης και γι αυτό ήταν πολλοί εκείνοι που το όνομα αυτό το απέρριπταν και προτιμούσαν ένα από τα άλλα δύο ονόματα Γραικός ή Ρωμιός.
Ένας άλλος λόγος που δεν προκρίνονταν το όνομα Έλληνας, ήταν ο περιορισμός της παιδείας στο σύνολο του ελληνικού πληθυσμού. Επίσης, μερίδα της ορθόδοξης εκκλησίας καταφέρονταν εναντίον της μνήμης των αρχαίων φιλοσόφων. Και η πολιτική του Πατριαρχείου ήταν η αναχαίτιση των επαναστατικών επιδράσεων.
Αναφορά στην ονομασία του έθνους κάνουν και οι Δανιήλ Φιλιππίδης και Γρηγόρης Κωνσταντάς, αναλύοντας και τα τρία ονόματα που χρησιμοποιούνται. Δίνουν τη σημασία της κάθε ονομασίας καθώς και την καταγωγή τους καταλήγοντας στο ότι όλα τα ευρωπαϊκά έθνη μας ονομάζουν Γραικούς. Ιδιαίτερη αναφορά κάνουν στην Ελληνική γλώσσα, επισημαίνοντας ότι με την χρησιμοποίησής της από τους κατοίκους της τότε Ρωμαϊκής και Νέας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είχε ως αποτέλεσμα να εξελληνισθούν.
Ο Δανιήλ Φιλιππίδης που βρισκόταν στο Παρίσι εγκαταλείπει την επαναστατημένη πόλη επιφυλακτικός με τη ριζοσπαστική τροπή της επανάστασης. Όμως οι αρχικές αμφιβολίες του που διατυπώνει μαζί με τον Γ. Κωνσταντά στη Νεώτερη Γεωγραφία, σχετικά κατά πόσο η φλόγα της Γαλλικής επανάστασης θα έκαιγε ή θα φώτιζε την Ευρώπη, μεταβλήθηκαν σε βεβαιότητα που καθόριζε τις γραμμές τις ιδεολογικής αντιπαράθεσης.
Οι παλαιότεροι αλλά και νεότεροι Διαφωτιστές που αντιμετώπισαν με εχθρότητα την Επανάσταση, βρέθηκαν κάτω από τη σκέπη της εκκλησίας και ονομάζονται «αντιδιαφωτιστές».
Η εποχή όμως του Διαφωτισμού όπου οι ιδέες στηρίζονταν στη δύναμη του ορθού λόγου, στην εξελιξημότητα του ανθρώπου και στην πρόοδο και ευτυχία του, έδινε αισιοδοξία στους πολίτες και προήγαγε τις ζωντανές γλώσσες, τα εθνικά ιδιώματα, την ανεξιθρησκία, την αξιοπρέπεια του και επί πλέον την πνευματική απελευθέρωση του κάθε ανθρώπου. Ιδιαίτερα, όταν σκλαβώθηκαν οι Έλληνες υποχρεώθηκαν να αναπτύξουν την εμπορική τους διάθεση με την αποδημία και γι αυτό και οργάνωσαν τις παροικίες τους στον ευρωπαϊκό χώρο. Αποτέλεσμα να βελτιώσουν τη σχέσεις τους με τη Δύση .
Στον ευρωπαϊκό χώρο δραστηριοποιείται το εμπορικό ελληνικό στοιχείο, γνωρίζοντας τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και συγκρίνοντας τον με τον τουρκικό και διαπιστώνοντας την κατωτερότητα του δεύτερου. Το ανθρώπινο αυτό δυναμικό, οι έμποροι, πίστευαν στην δύναμη του πλούτου και μάθαιναν σε έναν καλύτερο τρόπο ζωής . Οι έμποροι ενώ θα μπορούσαν να περιοριστούν στις κοινότητές τους, έχοντας σταθερές σχέσεις με την πατρίδα κάνοντας συγκρίσεις, βλέπουν τι τους στερεί η σκλαβιά και δεν τους αφήνει αδιάφορους. Διαθέτουν το χρήμα και την τόλμη προκειμένου να αποκτήσουν την ελευθερία και την ευζωία. Τα συστατικά της ευζωίας είναι , τα καλύτερα και τα περισσότερα αγαθά της ζωής : υγεία, διαβίωση, παιδεία, ψυχαγωγία. Θα σκεφτούν να επιδιώξουν να τα κερδίσουν αλλά και να τα πραγματοποιήσουν και στην μητέρα πατρίδα. Οι διάλογοι που κάνουν με τους λόγιους των περιοχών που ζουν θα τους δείξουν ότι η πηγή των αγαθών είναι η ελευθερία. Μία ελευθερία που ξεκινάει από την καθημερινότητα και απλώνεται σε όλες τις ανθρώπινες εκφάνσεις.
Η συμμετοχή των εμπόρων από απλή διαφώτιση σιγά - σιγά γίνεται εμπράγματη.
Αλλά προκειμένου να θεμελιωθεί η νέα αυτή πραγματικότητα δεν φτάνουν μόνο οι έμποροι και οι λόγιοι αλλά και οι Φαναριώτες και ο κλήρος.
Οι Φαναριώτες, μία νέα τάξη, γίνεται οικονομική δύναμη και άνθρωποι μέσα απ’ αυτήν θα γίνουν ηγεμόνες . Στις ηγεμονίες τους θα δώσουν ελληνικό χαρακτήρα και θα γίνουν οι κεραίες του ελληνισμού, μεταφέροντας στον ελληνικό χώρο την πνευματική ελευθεροσύνη. Αυτοί θα αποκτήσουν διοικητικές, νομοθετικές γνώσεις και διπλωματικές σχέσεις με αξιωματούχους ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες αργότερα θα χρησιμοποιηθούν στην επανάσταση για την απελευθέρωση της μητέρας πατρίδας. Επηρεαζόμενοι από τον Διαφωτισμό και τη Γαλλική επανάσταση πολλοί απ αυτούς θα είναι οι Έλληνες Διαφωτιστές οι οποίοι θα δώσουν στο ελληνικό σύνολο αναφορικά με την παιδεία νέους στόχους , νέους σκοπούς, την έννοια της συνείδησης του πολίτη, καθώς και νέα προβλήματα που έπρεπε να βρουν τη λύση τους.
Ένα από τα προβλήματα που έπρεπε να λυθεί ήταν αυτό της γλώσσας. Η γλώσσα που θα έπρεπε να είναι ενιαία και προσιτή σε όλο το λαό, προκειμένου να αναγιγνώσκει κείμενα που να κινούν την ψυχή προς μεγάλα πατριωτικά έργα. Η μόρφωση όμως ήταν προνόμιο των εύπορων και γι αυτό η λογιοσύνη ήταν ιδιαίτερα αισθητή στην προπαρασκευή του εικοσιένα . Δημοκρατικά φυλλάδια της διασπορά διοχετεύονταν στην Οθωμανική αυτοκρατορία που συνιστούσαν επαναστατική προπαγάνδα. Παραδειγματιζόμενοι από τις δυτικές πρακτικές θα έπρεπε ή να αναστηθεί η αρχαία γλώσσα ή να καθιερωθεί η γλώσσα του νέου Ελληνισμού εμπλουτιζόμενη από την αρχαία..
Η εθνική συνείδηση, ενώ βρίσκεται σε έξαψη τον ΙΗ αιώνα , διαπιστώνεται μία στροφή προς τον αρχαίο κόσμο. Περιηγητές στον Ελληνικό χώρο εξαίρουν τη σχέση μεταξύ του αρχαίου και ελληνικού κόσμου .Οι Έλληνες διαβάζουν Ιστορία ,βλέπουν με περηφάνια τους προγόνους τους και τα παιδιά των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη μαθαίνουν για τη δημοκρατία. Κυκλοφορούν κείμενα ανώνυμα όπως η «Ελληνική Νομαρχία» τα οποία διεγείρουν καταστάσεις συναισθηματικές, βίαιη στάση απέναντι στον κλήρο και στο κατεστημένο δίνοντας τους χαρακτήρα μανιφέστου. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα σ αυτή η Νομαρχία ως αρχή διακυβέρνησης ήταν το ακριβώς αντίθετο της μοναρχίας και της τυραννίας, καθεστώς ελευθερίας, ισότητας αρετής,αλληλεγγύης.
O Αδαμάντιος Κοραής που ζει στη Γαλλία, αποφασίζοντας όπως έλεγε να μην ξαναμιλήσει με τυράννους, μακριά από την ανησυχία της εκκλησίας ή από τα συμφέροντα των Φαναριωτών και πιστεύοντας ότι το αρχαίο πνεύμα μεταφέρθηκε στη Δύση και η Γαλλία, είναι ο διάδοχος της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας, αρχίζει έναν αγώνα από εκεί για την ελευθερία . Αγώνα για να εμφυτέψει στην ψυχή του ανθρώπου με την παιδεία, που είναι για αυτόν η αρετή ,τον πόθο της ελευθερίας.
Δίνει πρωτεύουσα σημασία στην προκοπή του γένους ,όπως το ονομάζει χωρίς προσδιορισμό .Και αναφέρει ότι μέσα από την παιδεία θα γίνει καλύτερο το γένος,εάν έχει ως πρότυπο του τους Γάλλους .Τη φιλογαλλική αυτή τοποθέτηση ο Κοραής συναρτά με την οριστική καταγγελία και απόρριψη οποιασδήποτε προσδοκίας Ρωσικής συναντίληψης στην ελληνική υπόθεση, μετά τη συμπεριφορά των Ρώσων στα Επτάνησα, τους οποίους χαρακτηρίζει άγριους, αφού δεν κατέχουν παιδεία.
Ο Κοραής ζώντας από κοντά τα γεγονότα της Γαλλικής επανάστασης και την πολιτική μεταβολή που επέφερε, τον ενέπνευσε με άνεμο ελευθερίας. Θα γινόταν όχι μόνο αυτήκοος και αυτόπτης φοβερών πραγμάτων, αλλά και κύριος συντελεστής της αφυπνίσεως του Ελληνισμού . Ο αναβρασμός των ελπίδων και η αναστάτωση των πνευμάτων στον Ελληνικό κόσμο, αποτελούσαν στοιχεία εθνικής αφύπνισης, που τα έβλεπε ως προάγγελο της παλιγγενεσίας. Σε ένα δοκίμιό του παρουσιάζει της διαδικασίες της κοινωνικής αλλαγής, της οικονομικής ανάπτυξης και της πολιτισμικής ανάκαμψης που προετοίμαζαν την αναγέννηση της Ελλάδας. Η ηθική μεταβολή θα γινόταν με την επανάσταση των πνευμάτων στην Ελληνική κοινωνία, που εκφραζόταν ως πόθος ελευθερίας .
Από την αρχή όμως της επανάστασης, εκείνο που ανησυχούσε τον Κοραή και του δημιουργούσε φόβο ήταν ο φανατισμός και η διχόνοια στους κόλπους των επαναστατών που έθεταν σε κίνδυνο τα επιτεύγματά της. Τον ανησυχούσε ο υπερβάλλων ζήλος των δήθεν προστατών της ελευθερίας, διότι όπως πίστευε, η ελευθερία όπως και η Θρησκεία ,έχει τους υποκριτές και τους φανατικούς.
Η επέμβαση του Ναπολέοντα στην ανατολή είχε δημιουργήσει προσδοκίες και έγιναν πολλά επίμονα διαβήματα των πατριωτών της Νοτιανατολικής Ευρώπης για βοήθεια .
Πρώτος ο Κοραής απηύθυνε αίτημα και ακολούθησαν και άλλα πολλά χωρίς όμως να βρουν ανταπόκριση και οι ελπίδες του στον Ναπολέοντα να διαψευστούν .
Αναφερόμενος στο όνομα του έθνους το αναφέρει ως έθνος των Γραικών. Αναφέρεται στην παιδεία που ημερεύει και την απαιδευσία που αγριεύει τους ανθρώπους, κάνει αναφορά στους αυτοκράτορες του Βυζαντίου που τους ονομάζει Γραικορωμαίους. Αυτοί έπρατταν αγριότητες για να κερδίσουν την εξουσία ,τέτοιες έκαναν και άλλοι βασιλείς όπως και οι Τούρκοι κατακτητές . ΄Έτσι αντιμετωπίζει ο Κοραής με απέχθεια την απόλυτη εξουσία αφού πιστεύει στο ελεύθερο πνεύμα .Σε κάποιες παρατηρήσεις του για τις διατάξεις του πρώτου Ελληνικού Συντάγματος της απελευθερωμένης Ελλάδας, μιλάει για εγκαθίδρυση μη μοναρχικού πολιτικού σχήματος με διασφάλιση όλων εκείνων των αξιών και των ρυθμίσεων που στην ιστορία της πολιτικής σκέψης συνδέονται με τον ατομικιστικό φιλευθερισμό και με ιδιαίτερη αναφορά στην κατοχύρωση της δικαιοσύνης και των ελευθεριών του ανθρώπου.
Όταν συγκρίνει τα δύο ονόματα Ρωμηός και Γραικός προκρίνει το δεύτερο, αφού το πρώτο αφορά βαρβάρους κατακτητές που μας είχαν στερήσει την ελευθερία μας, όπως υποστηρίζει ,χωρίς να απορρίπτει και την ονομασία Έλληνες ,αλλά προτιμάει το όνομα Γραικός αφού όλα τα φωτισμένα έθνη με αυτή την ονομασία μας γνωρίζουν . Αντίθετα με την ονομασία Ρωμηός, πιστεύει ότι θα φαινόμασταν στους προγόνους μας αχάριστοι στους δε κατακτητές μας και στα φωτισμένα έθνη ότι χαιρόμαστε να είμαστε δούλοι .
Χωρίζει ένας αιώνας τον Κοραή από τον Καταρτζή για την διαφορετική άποψη της ονομασίας του έθνους. Η απήχηση των επαναστατικών ιδεών μεταξύ των Ελλήνων έθεσε σε λειτουργία ιδεολογικούς μηχανισμούς, που σταδιακά τους απομάκρυναν από την παράδοση της μεταβυζαντινής Ορθοδοξίας, η οποία είχε βρει ένα ιδεολογικό modus vivendi με την Οθωμανική αυτοκρατορία και τους έστρεψε προς το κοσμικό ιδεώδες του αυτόνομου εθνικού κράτους ,όπου η γλώσσα θα υποκαθιστούσε τη θρησκευτική συνείδηση ως το πρωταρχικό στοιχείο της συλλογικής ταυτότητας.
Αργότερα στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό κερδίζει έδαφος και εμφανίζεται η ονομασία Έλληνας η οποία σηματοδοτεί τον νέο Ελληνισμό, ο οποίος ενοποίησε όλους τους Ρωμιούς στην κατεύθυνση της ανεξαρτησίας του Ελληνικού χώρου με την επανάσταση με κέρδος την ελευθερία17. Προϋπόθεση της ανθρώπινης ύπαρξης είναι η ελευθερία και η άρση αυτή επιφέρει τον θάνατο ,αφού αυτός που τη στερείται και περιέρχεται σε κατάσταση δουλείας αναγκάζεται να πολεμήσει για να τη διατηρήσει ή να την επανάκτηση.
3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑTA
Εάν κάνουμε μία συνολική αποτίμηση των όσων παραπάνω αναφέραμε, διαπιστώνουμε ότι, με τις αρχές και τις ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού επιχειρήθηκε η πολιτική και ηθική διαπαιδαγώγηση του Γένους και η επαναστατική κινητοποίηση του. Η πραγμάτωση της όμως μπορούσε να υλοποιηθεί μόνο με την αναβίωση του Ελληνικού πατριωτισμού την ιδιαίτερη αυτή έννοια δεσμού μεταξύ των ανθρώπων μιας κοινότητας που αφιερώνονται στην υλοποίηση του κοινού σκοπού και διακατέχονται από αίσθημα αλληλεγγύης και συμπάθειας προς τους συμπατριώτες τους ,την αγάπη για την πατρίδα τους, έχοντας όλοι κοινή Εθνική ταυτότητα. Για την ονομασία-ταυτότητα του Γένους, προκρίθηκαν τα ονόματα Γραικός και Ρωμηός δίνοντας τα επιχειρήματά τους οι υποστηρικτές της κάθε μίας ονομασίας, καθώς και τη σημασία που θα είχε κάθε ονομασία για να εξασφαλιστεί η ελευθερία και η Δημοκρατία. Αργότερα, στο Νέο Ελληνικό κράτος θα επικρατήσει το όνομα Έλλην που προγενέστερα είχε απορριφθεί .
4.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Αγγέλου 1999 = Ά. Αγγέλου, Των Φώτων Β΄΄Οψεις του Νεοελληνικού Διαφωτισμού ,ΜΙΕΤ,Αθήνα 1999 Αγγέλου 1999.
2. Δημαράς 2002= Κ. θ. Δημαράς, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Ερμής ,Αθήνα 1998.
3. Δ. Καταρτζής, Δοκίμια ,επιμ.Κ.Θ.Δημαράς,εκδ.Ερμής,Αθήνα 1974.
4. Κοραής 1969-70= Αδ. Κοραής ,Άπαντα ,τομ.Β΄:ο Κοραής και το 21, εκδ. Μπίρη ,Αθήνα 1969-70 .
5 Κιτρομηλίδης 2000= Π. Κιτρομηλίδης, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2000.
6. Κιτρομηλίδης 2000 = Π. Κιτρομηλίδης , Η Γαλλική Επανάσταση και η Νοτιοανατολική Ευρώπη, Πορεία ,Αθήνα 2000.
7. Μαργαρίτης, Μαρκέτος, Μαυρέας, .Ροτζόκος, 2002= Γ.Μαργαρίτης, Σπ. Μαρέτος, Κ.Μαυρεας, Ν.Ροτζόκος,Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική ιστορία, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα 1999.
8 Τρικούπη 1993=Σπ. Τρικούπη, Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης .τομ .Α΄, ΕΚΔ. Νέα Σύνορα- Α.Α.Λιβάνη, Αθήνα 1993.
9.Φιλιππίδης- Κωνσταντας 1998= Δ. Φιλιππίδης, Γρ. Κωνσταντάς, Γεωγραφία Νεωτερική ,επιμ. Αικατερίνη Κουμαριανού,εκδ.Ερμής ,Αθήνα 1998.
Ξηρός Γιώργος
*/*/*
Οι Τούρκοι μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, κατέκτησαν και τα υπόλοιπα Ελληνικά εδάφη και υποδούλωσαν όλους τους Έλληνες. Κατά τη διάρκεια της κατάκτησης της Ελλάδος, οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να υποδουλώσουν και το πνεύμα των Ελλήνων. Οι Έλληνες κυριαρχούνταν από δύο υψηλές αρχές, τη θρησκευτική και τη γενεαλογική, εκμεταλλευόμενοι τη νωθρότητα, την πνευματική αδιαφορία του καταχτητή και την μη εξέλιξη του σε σχέση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη στον πνευματικό βιομηχανικό και εμπορικό τομέα, ανέπτυξαν σχέσεις με τα ευρωπαϊκά κράτη πλουτίζοντας και προάγοντας τη σκέψη τους. Όλα αυτά θα αποτελέσουν τον σταθερό καμβά πάνω στον οποίο θα αναπτυχθεί η επιθυμία των Ελλήνων που ζούσαν εντός και εκτός Ελλάδος να ζήσουν ελεύθεροι .
Απαραίτητη κρηπίδα για την εξασφάλιση της ελευθερίας των Ελλήνων αποτελούσε και η απόκτηση μίας κοινής εθνικής ταυτότητας. Κατά την διαδικασία εξεύρεσης αυτής της ταυτότητας προκρίθηκαν διάφορα ονόματα .
Σκοπός μας στο παρόν κείμενο έιναι η ανάδειξη αυτών των ονομάτων, τα επιχειρήματα των υποστηρικτών τους, και η σημασία που είχαν όλες οι διεργασίες σχετικά με την εξεύρεση του ονόματος στην λύτρωση του Γένους.
2. ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
Ο ελληνικός χώρος εκείνη την εποχή έμοιαζε με μωσαϊκό γλωσσών, θρησκειών, πολιτιστικών ταυτοτήτων, αφού συνυπήρχαν: Έλληνες ορθόδοξοι, μουσουλμάνοι, Εβραίοι, εξισλαμισμένοι Αλβανοί, Τούρκοι Μικρασιάτες, Βλάχοι .
Το πολυποίκιλο όμως μωσαϊκό έπρεπε να ενοποιηθεί ώστε οι άνθρωποι που το αποτελούσαν να αποκτήσουν Εθνική συνείδηση και ως έθνος να προετοιμάσουν την πολιτική μεταβολή, την απελευθέρωσή τους από τον κατακτητή και με την επανάσταση να την επιβάλουν. Ένα μέρος αυτής της ενοποίησης ήταν και η πρόσληψη εθνικής ταυτότητας, την αναγκαιότητα της οποίας την είδαν οι λόγιοι της εποχής , οι οποίοι και πρόκριναν το όνομα το οποίο πίστευαν ως πιο κατάλληλο.
Ο Δημήτριος Καταρτζής άνθρωπος του διαφωτισμού, σχετικά με το θέμα της πρόσληψης εθνικής ταυτότητας αναφέρει ότι οι Έλληνες μπορεί να μην αποτελούν έθνος που μπορούν να συγκροτήσουν πολιτεία, αφού είναι υποτελείς, αλλά έχουν πατρίδα. Για να το αποδείξει ανατρέχει στον ορισμό του πολίτη που μας δίνει ο Αριστοτέλης, συγκεκριμένα την ιδιότητα του ελεύθερου πολίτη το « μετείχαν κρίσεως και αρχής». Οι Έλληνες μετείχαν στη διοίκηση της πολιτείας των καταχτητών. Υπήρχαν ως εκκλησιαστικοί, πολιτικοί άρχοντες, με εξουσίες, αξιώματα, αλλά και ιδιοκτησίες. Έτσι οι κατακτημένοι Έλληνες, συμμετείχαν στο πολίτευμα ως πολίτες και οι Ελληνικές κοινότητες απολάμβαναν προνόμια που προσέγγιζαν την ελευθερία.
Επίσης, ο Καταρτζής αποτύπωσε τα κριτήρια που προσδιόριζαν τη νεώτερη ελληνική εθνότητα. Συνδέει τους νεότερους Έλληνες με τους ήρωες της κλασικής Ελλάδος και τους υπέρμαχους της ορθόδοξης πίστης στη Χριστιανική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ώστε με την ιστορική αυτή κοινή καταγωγή να ενισχυθεί η συμμετοχή των στην ενιαία εθνική κοινότητα. Η θεωρία αυτή της ιστορικής συνέχειας είναι το θεμελιώδες δόγμα του ελληνικού εθνικισμού. Ακόμη, δέχεται την καταγωγή του νεότερου ελληνικού ιδιώματος με την αρχαία γλώσσα και απορρίπτει την γραμματειακή ταύτιση των δύο, καθώς και την πλήρη ταύτιση των αρχαίων και νεότερων Ελλήνων ως κοινωνικών συνόλων. Υπάρχουν μεταξύ τους θεμελιακές διαφορές και αυτοί οι δύο λαοί αποτελούν ξεχωριστά έθνη, η εθνική κοινότητα όμως ήταν συνδεδεμένη με κοινά εθνικά ιδεώδη, οι Έλληνες αγαπούσαν την πατρίδα τους και είχαν μεγάλα αισθήματα πατριωτισμού.
Για να προσδιορίσει την κοινότητα χρησιμοποιεί τον όρο «έθνος» εγκαταλείποντας σταδιακά τον όρο «γένος». Γι αυτό και στο «έθνος» θέλει να του δώσει την ηγεσία που του αξίζει. Το ιδεώδες της φωτισμένης χριστιανικής διακυβέρνησης κυριαρχούσε στην συνείδηση του για να λύσει την πολιτική του προβλήματος . Το όνομα του πολίτη του έθνους κατά τον Καταρτζή θα πρέπει να είναι «Ρωμηό χριστιανό». Κάνοντας μία αναδρομή στο παρελθόν για τα ονόματα: Γραικός, Έλληνας, Ρωμηός, καταλήγει ότι το σωστό όνομα είναι Ρωμηός, απορρίπτοντας τα δύο άλλα ονόματα .
Οι περισσότεροι από τους Έλληνες διανοουμένους του Διαφωτισμού επικαλούνται τη φιλαλήθεια του Θεού για τη θεμελίωση του εξωτερικού κόσμου. Ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Δημήτριος Καταρτζής, ο Δανιήλ Φιλιππίδης, παραμένουν στα όρια του φιλόσοφου χριστιανού όπως αυτά τέθηκαν από το λωκιανό θρησκευτικό φιλελευθερισμό. Ο μεταγενέστερος ελληνισμός δεν απέβαλλε την συνείδηση των δεσμών του με τον αρχαίο. Στην συνείδησή τους, όμως, επενεργούσαν και ανασταλτικές δυνάμεις με κύρια αυτή της επικράτησης του χριστιανισμού στα χρόνια του Βυζαντίου. Ο όρος «Έλλην» σήμαινε ειδωλολάτρης και γι αυτό ήταν πολλοί εκείνοι που το όνομα αυτό το απέρριπταν και προτιμούσαν ένα από τα άλλα δύο ονόματα Γραικός ή Ρωμιός.
Ένας άλλος λόγος που δεν προκρίνονταν το όνομα Έλληνας, ήταν ο περιορισμός της παιδείας στο σύνολο του ελληνικού πληθυσμού. Επίσης, μερίδα της ορθόδοξης εκκλησίας καταφέρονταν εναντίον της μνήμης των αρχαίων φιλοσόφων. Και η πολιτική του Πατριαρχείου ήταν η αναχαίτιση των επαναστατικών επιδράσεων.
Αναφορά στην ονομασία του έθνους κάνουν και οι Δανιήλ Φιλιππίδης και Γρηγόρης Κωνσταντάς, αναλύοντας και τα τρία ονόματα που χρησιμοποιούνται. Δίνουν τη σημασία της κάθε ονομασίας καθώς και την καταγωγή τους καταλήγοντας στο ότι όλα τα ευρωπαϊκά έθνη μας ονομάζουν Γραικούς. Ιδιαίτερη αναφορά κάνουν στην Ελληνική γλώσσα, επισημαίνοντας ότι με την χρησιμοποίησής της από τους κατοίκους της τότε Ρωμαϊκής και Νέας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είχε ως αποτέλεσμα να εξελληνισθούν.
Ο Δανιήλ Φιλιππίδης που βρισκόταν στο Παρίσι εγκαταλείπει την επαναστατημένη πόλη επιφυλακτικός με τη ριζοσπαστική τροπή της επανάστασης. Όμως οι αρχικές αμφιβολίες του που διατυπώνει μαζί με τον Γ. Κωνσταντά στη Νεώτερη Γεωγραφία, σχετικά κατά πόσο η φλόγα της Γαλλικής επανάστασης θα έκαιγε ή θα φώτιζε την Ευρώπη, μεταβλήθηκαν σε βεβαιότητα που καθόριζε τις γραμμές τις ιδεολογικής αντιπαράθεσης.
Οι παλαιότεροι αλλά και νεότεροι Διαφωτιστές που αντιμετώπισαν με εχθρότητα την Επανάσταση, βρέθηκαν κάτω από τη σκέπη της εκκλησίας και ονομάζονται «αντιδιαφωτιστές».
Η εποχή όμως του Διαφωτισμού όπου οι ιδέες στηρίζονταν στη δύναμη του ορθού λόγου, στην εξελιξημότητα του ανθρώπου και στην πρόοδο και ευτυχία του, έδινε αισιοδοξία στους πολίτες και προήγαγε τις ζωντανές γλώσσες, τα εθνικά ιδιώματα, την ανεξιθρησκία, την αξιοπρέπεια του και επί πλέον την πνευματική απελευθέρωση του κάθε ανθρώπου. Ιδιαίτερα, όταν σκλαβώθηκαν οι Έλληνες υποχρεώθηκαν να αναπτύξουν την εμπορική τους διάθεση με την αποδημία και γι αυτό και οργάνωσαν τις παροικίες τους στον ευρωπαϊκό χώρο. Αποτέλεσμα να βελτιώσουν τη σχέσεις τους με τη Δύση .
Στον ευρωπαϊκό χώρο δραστηριοποιείται το εμπορικό ελληνικό στοιχείο, γνωρίζοντας τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και συγκρίνοντας τον με τον τουρκικό και διαπιστώνοντας την κατωτερότητα του δεύτερου. Το ανθρώπινο αυτό δυναμικό, οι έμποροι, πίστευαν στην δύναμη του πλούτου και μάθαιναν σε έναν καλύτερο τρόπο ζωής . Οι έμποροι ενώ θα μπορούσαν να περιοριστούν στις κοινότητές τους, έχοντας σταθερές σχέσεις με την πατρίδα κάνοντας συγκρίσεις, βλέπουν τι τους στερεί η σκλαβιά και δεν τους αφήνει αδιάφορους. Διαθέτουν το χρήμα και την τόλμη προκειμένου να αποκτήσουν την ελευθερία και την ευζωία. Τα συστατικά της ευζωίας είναι , τα καλύτερα και τα περισσότερα αγαθά της ζωής : υγεία, διαβίωση, παιδεία, ψυχαγωγία. Θα σκεφτούν να επιδιώξουν να τα κερδίσουν αλλά και να τα πραγματοποιήσουν και στην μητέρα πατρίδα. Οι διάλογοι που κάνουν με τους λόγιους των περιοχών που ζουν θα τους δείξουν ότι η πηγή των αγαθών είναι η ελευθερία. Μία ελευθερία που ξεκινάει από την καθημερινότητα και απλώνεται σε όλες τις ανθρώπινες εκφάνσεις.
Η συμμετοχή των εμπόρων από απλή διαφώτιση σιγά - σιγά γίνεται εμπράγματη.
Αλλά προκειμένου να θεμελιωθεί η νέα αυτή πραγματικότητα δεν φτάνουν μόνο οι έμποροι και οι λόγιοι αλλά και οι Φαναριώτες και ο κλήρος.
Οι Φαναριώτες, μία νέα τάξη, γίνεται οικονομική δύναμη και άνθρωποι μέσα απ’ αυτήν θα γίνουν ηγεμόνες . Στις ηγεμονίες τους θα δώσουν ελληνικό χαρακτήρα και θα γίνουν οι κεραίες του ελληνισμού, μεταφέροντας στον ελληνικό χώρο την πνευματική ελευθεροσύνη. Αυτοί θα αποκτήσουν διοικητικές, νομοθετικές γνώσεις και διπλωματικές σχέσεις με αξιωματούχους ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες αργότερα θα χρησιμοποιηθούν στην επανάσταση για την απελευθέρωση της μητέρας πατρίδας. Επηρεαζόμενοι από τον Διαφωτισμό και τη Γαλλική επανάσταση πολλοί απ αυτούς θα είναι οι Έλληνες Διαφωτιστές οι οποίοι θα δώσουν στο ελληνικό σύνολο αναφορικά με την παιδεία νέους στόχους , νέους σκοπούς, την έννοια της συνείδησης του πολίτη, καθώς και νέα προβλήματα που έπρεπε να βρουν τη λύση τους.
Ένα από τα προβλήματα που έπρεπε να λυθεί ήταν αυτό της γλώσσας. Η γλώσσα που θα έπρεπε να είναι ενιαία και προσιτή σε όλο το λαό, προκειμένου να αναγιγνώσκει κείμενα που να κινούν την ψυχή προς μεγάλα πατριωτικά έργα. Η μόρφωση όμως ήταν προνόμιο των εύπορων και γι αυτό η λογιοσύνη ήταν ιδιαίτερα αισθητή στην προπαρασκευή του εικοσιένα . Δημοκρατικά φυλλάδια της διασπορά διοχετεύονταν στην Οθωμανική αυτοκρατορία που συνιστούσαν επαναστατική προπαγάνδα. Παραδειγματιζόμενοι από τις δυτικές πρακτικές θα έπρεπε ή να αναστηθεί η αρχαία γλώσσα ή να καθιερωθεί η γλώσσα του νέου Ελληνισμού εμπλουτιζόμενη από την αρχαία..
Η εθνική συνείδηση, ενώ βρίσκεται σε έξαψη τον ΙΗ αιώνα , διαπιστώνεται μία στροφή προς τον αρχαίο κόσμο. Περιηγητές στον Ελληνικό χώρο εξαίρουν τη σχέση μεταξύ του αρχαίου και ελληνικού κόσμου .Οι Έλληνες διαβάζουν Ιστορία ,βλέπουν με περηφάνια τους προγόνους τους και τα παιδιά των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη μαθαίνουν για τη δημοκρατία. Κυκλοφορούν κείμενα ανώνυμα όπως η «Ελληνική Νομαρχία» τα οποία διεγείρουν καταστάσεις συναισθηματικές, βίαιη στάση απέναντι στον κλήρο και στο κατεστημένο δίνοντας τους χαρακτήρα μανιφέστου. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα σ αυτή η Νομαρχία ως αρχή διακυβέρνησης ήταν το ακριβώς αντίθετο της μοναρχίας και της τυραννίας, καθεστώς ελευθερίας, ισότητας αρετής,αλληλεγγύης.
O Αδαμάντιος Κοραής που ζει στη Γαλλία, αποφασίζοντας όπως έλεγε να μην ξαναμιλήσει με τυράννους, μακριά από την ανησυχία της εκκλησίας ή από τα συμφέροντα των Φαναριωτών και πιστεύοντας ότι το αρχαίο πνεύμα μεταφέρθηκε στη Δύση και η Γαλλία, είναι ο διάδοχος της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας, αρχίζει έναν αγώνα από εκεί για την ελευθερία . Αγώνα για να εμφυτέψει στην ψυχή του ανθρώπου με την παιδεία, που είναι για αυτόν η αρετή ,τον πόθο της ελευθερίας.
Δίνει πρωτεύουσα σημασία στην προκοπή του γένους ,όπως το ονομάζει χωρίς προσδιορισμό .Και αναφέρει ότι μέσα από την παιδεία θα γίνει καλύτερο το γένος,εάν έχει ως πρότυπο του τους Γάλλους .Τη φιλογαλλική αυτή τοποθέτηση ο Κοραής συναρτά με την οριστική καταγγελία και απόρριψη οποιασδήποτε προσδοκίας Ρωσικής συναντίληψης στην ελληνική υπόθεση, μετά τη συμπεριφορά των Ρώσων στα Επτάνησα, τους οποίους χαρακτηρίζει άγριους, αφού δεν κατέχουν παιδεία.
Ο Κοραής ζώντας από κοντά τα γεγονότα της Γαλλικής επανάστασης και την πολιτική μεταβολή που επέφερε, τον ενέπνευσε με άνεμο ελευθερίας. Θα γινόταν όχι μόνο αυτήκοος και αυτόπτης φοβερών πραγμάτων, αλλά και κύριος συντελεστής της αφυπνίσεως του Ελληνισμού . Ο αναβρασμός των ελπίδων και η αναστάτωση των πνευμάτων στον Ελληνικό κόσμο, αποτελούσαν στοιχεία εθνικής αφύπνισης, που τα έβλεπε ως προάγγελο της παλιγγενεσίας. Σε ένα δοκίμιό του παρουσιάζει της διαδικασίες της κοινωνικής αλλαγής, της οικονομικής ανάπτυξης και της πολιτισμικής ανάκαμψης που προετοίμαζαν την αναγέννηση της Ελλάδας. Η ηθική μεταβολή θα γινόταν με την επανάσταση των πνευμάτων στην Ελληνική κοινωνία, που εκφραζόταν ως πόθος ελευθερίας .
Από την αρχή όμως της επανάστασης, εκείνο που ανησυχούσε τον Κοραή και του δημιουργούσε φόβο ήταν ο φανατισμός και η διχόνοια στους κόλπους των επαναστατών που έθεταν σε κίνδυνο τα επιτεύγματά της. Τον ανησυχούσε ο υπερβάλλων ζήλος των δήθεν προστατών της ελευθερίας, διότι όπως πίστευε, η ελευθερία όπως και η Θρησκεία ,έχει τους υποκριτές και τους φανατικούς.
Η επέμβαση του Ναπολέοντα στην ανατολή είχε δημιουργήσει προσδοκίες και έγιναν πολλά επίμονα διαβήματα των πατριωτών της Νοτιανατολικής Ευρώπης για βοήθεια .
Πρώτος ο Κοραής απηύθυνε αίτημα και ακολούθησαν και άλλα πολλά χωρίς όμως να βρουν ανταπόκριση και οι ελπίδες του στον Ναπολέοντα να διαψευστούν .
Αναφερόμενος στο όνομα του έθνους το αναφέρει ως έθνος των Γραικών. Αναφέρεται στην παιδεία που ημερεύει και την απαιδευσία που αγριεύει τους ανθρώπους, κάνει αναφορά στους αυτοκράτορες του Βυζαντίου που τους ονομάζει Γραικορωμαίους. Αυτοί έπρατταν αγριότητες για να κερδίσουν την εξουσία ,τέτοιες έκαναν και άλλοι βασιλείς όπως και οι Τούρκοι κατακτητές . ΄Έτσι αντιμετωπίζει ο Κοραής με απέχθεια την απόλυτη εξουσία αφού πιστεύει στο ελεύθερο πνεύμα .Σε κάποιες παρατηρήσεις του για τις διατάξεις του πρώτου Ελληνικού Συντάγματος της απελευθερωμένης Ελλάδας, μιλάει για εγκαθίδρυση μη μοναρχικού πολιτικού σχήματος με διασφάλιση όλων εκείνων των αξιών και των ρυθμίσεων που στην ιστορία της πολιτικής σκέψης συνδέονται με τον ατομικιστικό φιλευθερισμό και με ιδιαίτερη αναφορά στην κατοχύρωση της δικαιοσύνης και των ελευθεριών του ανθρώπου.
Όταν συγκρίνει τα δύο ονόματα Ρωμηός και Γραικός προκρίνει το δεύτερο, αφού το πρώτο αφορά βαρβάρους κατακτητές που μας είχαν στερήσει την ελευθερία μας, όπως υποστηρίζει ,χωρίς να απορρίπτει και την ονομασία Έλληνες ,αλλά προτιμάει το όνομα Γραικός αφού όλα τα φωτισμένα έθνη με αυτή την ονομασία μας γνωρίζουν . Αντίθετα με την ονομασία Ρωμηός, πιστεύει ότι θα φαινόμασταν στους προγόνους μας αχάριστοι στους δε κατακτητές μας και στα φωτισμένα έθνη ότι χαιρόμαστε να είμαστε δούλοι .
Χωρίζει ένας αιώνας τον Κοραή από τον Καταρτζή για την διαφορετική άποψη της ονομασίας του έθνους. Η απήχηση των επαναστατικών ιδεών μεταξύ των Ελλήνων έθεσε σε λειτουργία ιδεολογικούς μηχανισμούς, που σταδιακά τους απομάκρυναν από την παράδοση της μεταβυζαντινής Ορθοδοξίας, η οποία είχε βρει ένα ιδεολογικό modus vivendi με την Οθωμανική αυτοκρατορία και τους έστρεψε προς το κοσμικό ιδεώδες του αυτόνομου εθνικού κράτους ,όπου η γλώσσα θα υποκαθιστούσε τη θρησκευτική συνείδηση ως το πρωταρχικό στοιχείο της συλλογικής ταυτότητας.
Αργότερα στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό κερδίζει έδαφος και εμφανίζεται η ονομασία Έλληνας η οποία σηματοδοτεί τον νέο Ελληνισμό, ο οποίος ενοποίησε όλους τους Ρωμιούς στην κατεύθυνση της ανεξαρτησίας του Ελληνικού χώρου με την επανάσταση με κέρδος την ελευθερία17. Προϋπόθεση της ανθρώπινης ύπαρξης είναι η ελευθερία και η άρση αυτή επιφέρει τον θάνατο ,αφού αυτός που τη στερείται και περιέρχεται σε κατάσταση δουλείας αναγκάζεται να πολεμήσει για να τη διατηρήσει ή να την επανάκτηση.
3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑTA
Εάν κάνουμε μία συνολική αποτίμηση των όσων παραπάνω αναφέραμε, διαπιστώνουμε ότι, με τις αρχές και τις ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού επιχειρήθηκε η πολιτική και ηθική διαπαιδαγώγηση του Γένους και η επαναστατική κινητοποίηση του. Η πραγμάτωση της όμως μπορούσε να υλοποιηθεί μόνο με την αναβίωση του Ελληνικού πατριωτισμού την ιδιαίτερη αυτή έννοια δεσμού μεταξύ των ανθρώπων μιας κοινότητας που αφιερώνονται στην υλοποίηση του κοινού σκοπού και διακατέχονται από αίσθημα αλληλεγγύης και συμπάθειας προς τους συμπατριώτες τους ,την αγάπη για την πατρίδα τους, έχοντας όλοι κοινή Εθνική ταυτότητα. Για την ονομασία-ταυτότητα του Γένους, προκρίθηκαν τα ονόματα Γραικός και Ρωμηός δίνοντας τα επιχειρήματά τους οι υποστηρικτές της κάθε μίας ονομασίας, καθώς και τη σημασία που θα είχε κάθε ονομασία για να εξασφαλιστεί η ελευθερία και η Δημοκρατία. Αργότερα, στο Νέο Ελληνικό κράτος θα επικρατήσει το όνομα Έλλην που προγενέστερα είχε απορριφθεί .
4.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Αγγέλου 1999 = Ά. Αγγέλου, Των Φώτων Β΄΄Οψεις του Νεοελληνικού Διαφωτισμού ,ΜΙΕΤ,Αθήνα 1999 Αγγέλου 1999.
2. Δημαράς 2002= Κ. θ. Δημαράς, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Ερμής ,Αθήνα 1998.
3. Δ. Καταρτζής, Δοκίμια ,επιμ.Κ.Θ.Δημαράς,εκδ.Ερμής,Αθήνα 1974.
4. Κοραής 1969-70= Αδ. Κοραής ,Άπαντα ,τομ.Β΄:ο Κοραής και το 21, εκδ. Μπίρη ,Αθήνα 1969-70 .
5 Κιτρομηλίδης 2000= Π. Κιτρομηλίδης, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2000.
6. Κιτρομηλίδης 2000 = Π. Κιτρομηλίδης , Η Γαλλική Επανάσταση και η Νοτιοανατολική Ευρώπη, Πορεία ,Αθήνα 2000.
7. Μαργαρίτης, Μαρκέτος, Μαυρέας, .Ροτζόκος, 2002= Γ.Μαργαρίτης, Σπ. Μαρέτος, Κ.Μαυρεας, Ν.Ροτζόκος,Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική ιστορία, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα 1999.
8 Τρικούπη 1993=Σπ. Τρικούπη, Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης .τομ .Α΄, ΕΚΔ. Νέα Σύνορα- Α.Α.Λιβάνη, Αθήνα 1993.
9.Φιλιππίδης- Κωνσταντας 1998= Δ. Φιλιππίδης, Γρ. Κωνσταντάς, Γεωγραφία Νεωτερική ,επιμ. Αικατερίνη Κουμαριανού,εκδ.Ερμής ,Αθήνα 1998.
Ξηρός Γιώργος
*/*/*
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)